Restafval is duur
Ten eerste, afval inzamelen wordt steeds duurder. Landelijk beleid is dat er minder restafval moet komen en dat wordt onder andere bereikt doordat gemeenten veel geld moeten betalen voor het storten van dat restafval.

We produceren bovengemiddeld veel restafval
Ten tweede, Castricum doet het niet goed. Vorig jaar hadden we meer dan 200 kilo restafval per persoon per jaar en dat ligt boven het landelijk gemiddelde. Nu is dat niet omdat we meer restafval hadden, nee, we scheiden het niet goed. Er zit nog 11 % groente- fruit- en tuinafval in de grijze bak, 35 % plastic, metaal en drankverpakkingen etc.

Samenstelling afval

We hebben de kosten zelf in de hand
En een derde feit, wij als inwoners van Castricum betalen de rekening voor die grote hoeveelheid restafval. Omdat we in vergelijking met andere gemeenten in Nederland relatief slecht afval scheiden, is onze afvalstoffenheffing hoger dan in vergelijkbare gemeenten. Gaan die kosten omlaag, dan moet ook de heffing omlaag. Gaan de kosten omhoog, dan gaat ook de heffing omhoog. We hebben het dus zelf in de hand.

Al met al willen we graag de hoeveelheid restafval omlaag krijgen. Die doelstelling is er niet voor niets: afval scheiden is beter voor het milieu, want je haalt de waardevolle grondstoffen er nog uit. Van oude kranten kun je toiletpapier maken, van oud glas wordt nieuw glas gemaakt, van GFT-afval compost etc. En het is dus ook goed voor onze eigen portemonnee. 

Concreet, hoe gaan we ervoor zorgen dat we in Castricum minder restafval krijgen? GroenLinks heeft samen met de meerderheid van de Gemeenteraad twee belangrijke besluiten genomen. namelijk de invoering van een derde bak en het gedifferentieerde tarief:

1. Een derde bak
Ten eerste heeft iedereen er een bak bij gekregen, de PMD bak. Dat staat voor Plastic, Metaal en Drankverpakkingen. Deze bak vervangt de losse plastic zakken, die we voorheen aan de lantaarnpaal moesten hangen. De ervaringen bij andere gemeenten is, dat als mensen zo'n bak hebben ze beter hun afval gaan scheiden. Ze doen hun plastic, metaal en drankverpakkingen voortaan in de juiste bak. Dat levert minder restafval op, daardoor hoeft de gemeente minder te storten en gaan de kosten voor de afvalinzameling omlaag. En dat niet alleen, het mes snijdt aan twee kanten. Want voor een ton PMD-afval krijgt de gemeente juist geld; € 261,- om precies te zijn. Terwijl ze anders € 136,- moet betalen voor het storten van een ton restafval. Tel uit je winst: als we voortaan 1.000 kilo PMD in de goede bak gooien, gaan we er met z'n allen € 400,- op vooruit.  En zoals ik net al uitlegde, als de kosten van de afvalinzameling omlaag gaan, gaat ook de heffing omlaag.

2. Diftar
De tweede verandering waar we iets van gaan merken is het gedifferentieerde tarief, afgekort tot diftar. Dat is iets ingewikkelder en er is veel discussie over geweest. Vooraf moet ik eerst nog bijzeggen dat het vaste tarief hoe dan ook fors omhoog was gegaan. Met ongeveer 8 %. We hebben nu eenmaal veel restafval en daar betalen we de prijs voor. Het vaste tarief voor een gezin met meer dan drie personen zou sowieso zijn verhoogd van € 293,16 naar € 316,92.

Met het gedifferentieerde tarief dat nu is ingevoerd, is dat vaste bedrag niet verhoogd, maar juist verlaagd.

Voor datzelfde gezin wordt het tarief nu € 269,40. Maar wel gaan we per keer betalen dat we de grijze bak aan de weg zetten. Heb je een grote grijze bak, dan betaal je voortaan € 6,25 per keer, heb je besloten een kleine bak te nemen, dan zul je € 3,64 kwijt zijn per keer dat je de bak buitenzet.

Nu kun je de rekensom maken. In het oude systeem zou het gezin € 316,92 kwijt zijn. In de nieuwe situatie wordt dat € 269,40 plus € 6,25 per keer. Als je de grote grijze bak dus 8 x per jaar buiten zet betaal je ongeveer net zoveel. Een kleine bak kun je 13 keer per jaar buiten zetten om hetzelfde te betalen.

Tabel restafval

Veel mensen zijn gaan klagen omdat ze denken dat ze de restafval-bak elke drie weken buiten moeten zetten. En ze dus meer geld kwijt zijn. Maar als je goed je afval gaat scheiden, dus papier en karton apart, glas apart, GFT in de groene bak, plastic metaal en drankverpakkingen in de oranje bak, dan blijkt er in de praktijk helemaal niet zoveel restafval over te blijven.

Enkele misverstanden

  • Veel mensen dat het restafval enorm gaat stinken als je de restafvalbak maar eens in de 6 weken buiten zou zetten. Dat is een misverstand. Het restafval is vaak droog, waardoor er nauwelijks sprake is van stank.
     
  • Voor gezinnen met luiers of incontinentiemateriaal komen aparte inzamelbakken, waar je de luiers kwijt kunt.
     
  • Nog een misverstand;  je betaalt per keer, dus niet per kilo. Dat betekent dat als de bak eenmaal aan de weg staat en de buren er nog iets bij gooien, je niet meer gaat betalen. Je kunt zelfs een slimme deal met de buren maken door om en om elkaars bak te gebruiken.

Voordelen
Er zitten een aantal voordelen aan het nieuwe systeem:

  • Ten eerste is het eerlijker: heb je weinig afval, dan zet je je bak minder aan de weg en hoef je minder te betalen.
     
  • Ten tweede blijkt in de praktijk dat mensen beter afval gaan scheiden. Daar heb je zelf iets aan, want je bent goedkoper uit.
     
  • Maar, en dat is het derde voordeel, we hebben er ook als collectief iets aan. Want als iedereen beter afval gaat scheiden, kost het hele systeem minder. Zoals ik eerder al uitlegde, een ton PMD levert geld op, een ton restafval kost geld en het verschil is zo'n € 400,-. Als elk huishouden in Castricum jaarlijks 100 kg restafval per jaar gaat besparen, scheelt ons dat 16.000 huishoudens x 100 kg = 1.600 ton x 400 = € 640.000. Dat is per huishouden gemiddeld € 40,-
     
  • Het vierde voordeel zit in het milieu. We houden waardevolle grondstoffen over, waar we nog iets mee kunnen doen.

Het is dan natuurlijk wel belangrijk dat iedereen meedoet. Onlangs kwam in het nieuws dat het PMD-afval teveel verontreinigd zou zijn met restafval. Dat zorgt ervoor dat de gemeente het volle pond moet betalen. Daardoor wordt het hele systeem juist duurder en betalen we allemaal de rekening.

Mijn punt is, we hebben het zelf in de hand. Gaan we goed ons afval scheiden, dan hebben we daar allemaal iets aan, Doen we dat niet, dan zijn we allemaal de dupe.

GroenLinks zegt dus:
Afval scheiden, goed voor iedereen!