Voorzitter, collega-raads- en commissieleden, college en mensen op de publieke tribune en thuiskijkers,
Sinds kort kennen we het begrip “ravijnjaar”. Het is een financieel probleem dat door de landelijke regering is veroorzaakt. De demissionaire regering wil het niet oplossen. En ook in het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen staat er niets over in.
Gemeenten en organisaties die voor gemeenten werken, moeten steeds meer complexe taken uitvoeren. Voor minder geld. Dat is nog eens makkelijk bezuinigen voor de landelijke regering! Wij zijn daar als gemeenten de dupe van. Landelijke rechtse partijen doen daar niets aan. Want o jee: “belastingdruk”! Daar willen ze hun vingers niet aan branden. Ze vergeten dat ze dit dan op het bordje van de gemeenten deponeren.
Het probleem bij hen is namelijk altijd het B-woord. Belastingen. Belastingen waarmee landelijk, en in onze gemeente, belangrijke voorzieningen worden bekostigd. Maar dat deze voorzieningen belangrijk zijn, onderkennen ze onvoldoende.
Samen zorg je voor bestaanszekerheid
Het is geen hogere wiskunde dat je samen meer kunt bereiken door allemaal een bijdrage te doen. Scholen, dijken of een sociaal vangnet: die kun je niet individueel organiseren. Dat doe je samen, collectief. Zodat bestaanszekerheid geborgd is en iederéén zich vrij kan voelen.
Kijk eens naar een rijk land als de Verenigde Staten, waar het collectieve publieke domein slecht is geregeld. Daar zie je goed dat extreem hoog privé-eigendom met lage belastingen voor enkelen leidt tot armoede voor velen.
Bovendien kopen de superrijken steeds meer politieke invloed. Ze vergroten hun kapitaal nog verder door belastingverlaging voor zichzelf af te dwingen, en handelsverdragen met desastreuse gevolgen voor democratisch genomen besluiten over arbeidsvoorwaarden en het milieu. Dat, voorzitter, zijn de echte Rupsjes Nooitgenoeg van deze wereld.
De kloof tussen zeer rijken en de rest wordt steeds groter
De kloof tussen de zeer rijken en de rest wordt steeds groter, en de voorzieningen steeds kariger. Logisch dat velen zich in de steek gelaten voelen door de overheid. Het is belangrijk dat de mensen die het het beste kunnen missen, meer belasting gaan betalen. Voor de bestaanszekerheid van allen én het beschermen van de democratie. Gelukkig zijn veel rijke mensen het hier mee eens.
Voorzitter, ik ben me ervan bewust dat dit een hoog-over verhaal is. Maar het is nodig om deze visie te delen voordat ik inga op de lokale situatie. Bij de laatste verkiezingen is GroenLinks-PvdA in onze gemeente de grootste geworden. Kennelijk delen veel inwoners onze ideeën.
Verdeel de pijn eerlijk
Het ravijnjaar 2026 komt er onherroepelijk aan. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten zegt daarover: “In een tijd waarin de maatschappelijke opgaven groot zijn en om investeringen vragen, is de structurele dekking daarvoor helaas nog steeds ontoereikend”.
Het betekent voor de gemeente Castricum een miljoenentekort op de balans. We zullen dus pijnlijke beslissingen moeten nemen. Wat ons betreft wordt die pijn zo eerlijk mogelijk verdeeld. Mensen die het toch al moeilijk hebben, mogen hier niet de dupe van worden.
Vergroot de inkomsten van de gemeente
GroenLinks ziet meer in het vergroten van de inkomsten van de gemeente dan in bezuinigingen op belangrijke voorzieningen. En daarvoor gaat wat ons betreft de Onroerende Zaakbelasting (OZB) omhoog. Deze is op dit moment in Castricum aan de lage kant ten opzichte van het landelijke beeld. Die paar tientjes per jaar meer voor huizenbezitters zou geen probleem moeten zijn.
Ook de precariobelasting* kan omhoog: de terrassen staan op publieke grond. We kunnen op verschillende plaatsen parkeergeld vragen, om dezelfde reden. En op een aantal plaatsen in de gemeente kan het groenonderhoud wel een tandje minder. Dat zou ook voor de biodiversiteit positief kunnen zijn.
Hou de bibliotheken in Limmen en Akersloot open
Want GroenLinks wil voorkomen dat de bibliotheken in Limmen en Akersloot gesloten moeten worden. We willen voorkomen dat er op jongerenwerk bezuinigd gaat worden. Als je het over preventie hebt bij de jeugdzorg, dan is een bezuiniging op jongerenwerk ronduit dom en duur.
Dat geldt ook voor bezuinigen op ondersteuning van mensen die uit de GGZ komen. Een duidelijke brief van de Hoofdzaak, een netwerk voor en door mensen met psychische kwetsbaarheid en hun naasten, maakte duidelijk dat nu 25.000 euro bezuinigen, op termijn tot veel meer kosten leidt. En dan hebben we het nog niet eens over de problemen die we dan voor deze mensen zelf veroorzaken.
Zorg dat alle flexbewoners kunnen doorstromen
Voorzitter, GroenLinks heeft onlangs scherpe vragen gesteld over de reactie van het college op de opvang van statushouders in hotel Akersloot. Het zal duidelijk zijn dat onze fractie veel problemen heeft met dit dossier.
We hebben in het coalitieakkoord een doorstroomregeling afgesproken voor álle bewoners van flexwoningen. Zij hoeven in die regeling niet langer dan twee jaar in een flexwoning te wonen. Die regeling moet er nu snel komen.
Goed nieuws: meer natuur
Ik sluit graag af met de positieve dingen die het college samen met de Raad heeft bereikt.
Na een jarenlang proces met ups en downs is het gelukt het bestemmingsplan voor Zanderij Noord vast te stellen. Mede dankzij fantastische inzet van de ambtelijke BUCH-organisatie zijn de moeilijke hordes eindelijk genomen en kunnen we verder. Het natuurgebied wordt uitgebreid en dat is waar het om ging. Er is daarnaast ook natuurontwikkeling langs de N203.
Cuneraschool en Supreme College
Het is heel fijn dat na jarenlang heen en weer praten de plannen voor de Cuneraschool zijn vastgelegd. Er komt een nieuw gebouw op de locatie van de huidige school. Voor de twee overgangsjaren wordt een geschikte locatie gezocht.
GroenLinks vindt het heel erg dat de gemeente op dit moment het Supreme College niet verder kan helpen, door de eigen financiële problemen vanaf 2026. We hopen dat dit mooie initiatief, dat voor veel leerlingen een uitkomst is, toch op één of andere manier kan doorgaan.
De spoorwegovergang Beverwijkerstraatweg
Met het tussenbesluit voor de spoorwegovergang Beverwijkerstraatweg zijn we op dit moment tevreden. Laten we eerst eens zien wat deze oplossingen opleveren, voordat we zo’n drastisch idee als een ingrijpende tunnel bij de entree van het dorpshart van Castricum toelaten.
Een groene en sociale gemeente
Op het gebied van duurzaamheid zijn ook stappen gezet: de wijkgerichte ontzorgingsaanpak voor het isoleren van woningen met een lage WOZ-waarde is een succes in Akersloot. Binnenkort gaat die aanpak over naar een andere wijk in de gemeente.
De gemeente heeft ook een regentonnen-actie gehad, waarbij er 130 zijn uitgereikt. Helaas zag ik het zelf pas te laat…
Het restafval is met de helft teruggedrongen naar gemiddeld 100 kilo per persoon per jaar. Ook komt er een kringloop-brengpunt in samenwerking met Muttathara en Noppes.
Samen de schouders eronder zetten
Tot slot, voorzitter, zou ik graag namens GroenLinks dit willen zeggen: voor 2026 en verder zullen we er in deze gemeente allemaal samen de schouders onder moeten zetten om de financiële problemen op te lossen. We zullen daarbij goed moeten kijken naar wie wel wat kan missen en voor wie bezuinigingen desastreus zouden zijn.
We moeten geen preventieve voorzieningen schrappen om er een jaar of wat later achter te komen dat dit juist de kosten heeft doen stijgen. Opletten dat we niet nog meer ontlezing en eenzaamheid in de hand werken door het sluiten van bibliotheken.
Het rijk bezuinigt op gemeenten. Wij worden gedwongen keuzes te maken. Maar een gemeenschap is pas echt gezond als de publieke voorzieningen in lijn zijn met de behoeften van hen die dat het hardste nodig hebben. Aan de inwoners die het toch al heel goed hebben, is dat heel goed uit te leggen.
Hannie Lutke Schipholt
Fractievoorzitter GroenLinks
Uitgelegd: precariobelasting, Kadernota en Algemene Beschouwingen
Precariobelasting is een belasting voor ondernemers die grond van de gemeente gebruiken, bijvoorbeeld voor een terras, reclamebord, bouwsteiger of container.
Vanavond praat de gemeenteraad met het college en elkaar over de Kadernota 2025. De Kadernota is één van de belangrijkste documenten van de gemeente. Hierin staat welke plannen het college heeft voor de komende jaren en hoe die betaald worden. Het gaat dus over belangrijke keuzes. De kadernota is daarom ook de basis voor de volgende begroting.
De bespreking van de kadernota begint met de Algemene Beschouwingen. Hierbij vertellen de verschillende politieke partijen wat zij van de Kadernota vinden.